galego / español
Educar para a cultura da sostibilidade é unha plataforma de intercambio e cooperación entre alumnado, profesorado e organizacións de Galicia e da República Dominicana asociados co proxecto de investigación en cooperación internacional "Cultura de cooperación sostibilidade e desenvolvemento: realidades e perspectivas educativas en Galicia e na República Dominicana" (2015 -2016) e "Procesos e prácticas na transición dunha cultura de sostibilidade e cooperación en Galicia e na República Dominicana" (2017-2018).
Enmarcado no concepto de "cidadanía global" permite superar a práctica da cidadanía limitada a nación-estado, para abordar esta idea cun horizonte planetario (Celorio, 2014), asumindo que hai cuestións e problemas que afectan á humanidade e demandan de respostas conxuntas, de diálogo e de cooperación.
Unha desas cuestións é a degradación ambiental á que estamos empurrando o noso planeta, con consecuencias para a vida, tanto humana coma doutros seres vivos. A construción dunha cultura da sostibilidade que defenda a protección do medio ambiente e a promoción dun modelo alternativo de vida, está intimamente ligada á sensibilidade, actitudes e formación da cidadanía. A mocidade e profesionais da educación son axentes clave nesta transformación.
Por elo, establecemos o obxectivo de coñecer e analizar as claves para a construción dunha cultura de sostibilidade e cooperación entre alumnado e profesorado de Galicia e da República Dominicana, a fin de sustentar neste coñecemento procesos formativos e de transformación nos centros educativos de ambos os territorios.
QuEn somos?
Institucións promotoras
Este proxecto impulsámolo o Grupo de investigación SEPA da Universidade de Santiago de Compostela (Galicia-España) e a ONGD InteRed Galicia, financiado a cargo da Dirección Xeral de Relacións Exteriores da Xunta de Galicia.
As personas integrantes de ambas entidades levamos anos colaborando na promoción de procesos educativos dirixidos ao fortalecemento dunha cidadanía global que traballe por un desenvolvemento con enfoque de dereitos humanos e ambientais.
Coñece un pouco máis de nóos clicando no logo da entidade.
centros educativos implicados
República Dominicana: Juan Pablo Duarte e Santo Cura de Ars en Santo Domingo; Enedina Puello Renville, en San Cristóbal; e Felipe Pozo Linares, en Atodama.
Galicia: IES de Valga, en Valga; IES Plurilingüe Fontexería, en Muros; e IES Eduardo Pondal e La Salle en Santiago de Compostela.
Galicia: IES de Valga, en Valga; IES As Insuas, en Muros; IES Eduardo Pondal e Ramón Aller Ulloa, en Lalín.
República Dominicana: Juan Pablo Duarte e Santo Cura de Ars en Santo Domingo; Enedina Puello Renville, en San Cristóbal; e Felipe Pozo Linares, en Atodama.
Galicia: IES de Valga, en Valga; IES Porto do Son en Porto do Son; e IES Eduardo Pondal, Divino Maestro e Xelmírez I en Santiago de Compostela.
acompáñannos...entidades amigas
Neste proceso colaboraron connosco outras organizacións cunha importante traxectoria de traballo en educación ambiental e educación para o desenvolvemento. O Centro Cultural Poveda e a ONG InteRed en República Dominicana, foron unha ligazón crave aos centros educativos e axentes promotores de procesos de cooperación para o desenvolvemento. Animámosvos a visitar a súa páxina web.
Así mesmo, este proxecto contou coa colaboración do Ministerio de Educación de República Dominicana, favorecendo o apoio e acompañamento necesarios a través de profesionais dos diferentes Distritos Educativos.
Os procesos educativos en Galicia son acompañados por SEPA en Transición, unha iniciativa do grupo de investigación SEPA que traslada a filosofía das comunidades en transición ao ámbito universitario. Entre as súas liñas estratéxicas está o desenvolvemento de accións de educación e acción para a promoción da cultura da sustentabilidade, tanto de forma interna (no propio grupo de investigación), como externa, colaborando con iniciativas como esta.
guíannos...os nosos fundamentos
Cultura da sostibilidade
Inmers@ s na cultura da insostenibilidad, a definición deste concepto non é sinxela. Implica un traballo de reflexión conxunta e diálogo, que nos permita cuestionar o mundo en que vivimos e definir cara onde ir. Por iso non partimos dun concepto pechado, o ( re) construímos coa participación de todas as persoas implicadas, ao longo deste proceso de investigación e acción educativa.
O propio concepto de "cultura" ten unha ampla variedade de significados. Segundo a Real Academia Galega, pode definirse como o "conxunto de coñecementos, crenzas e costumes que caracterizan as sociedades humanas organizadas, particularmente as máis avanzadas"; pero tamén nos atopamos con outra definición da Real Academia Española, que a entende como "conxunto de coñecementos que permiten a alguén desenvolver un xuízo crítico".
Nese cuestionamiento das nosas realidades, o engadido "da sustentabilidade" complícanos un pouco a definición do binomio. A sustentabilidade converteuse nun lugar común, presente ao mesmo tempo nos argumentarios de empresas contaminantes e nas declaracións de grupos ecoloxistas. Falar, por tanto, da "cultura da sustentabilidade" require, en primeiro lugar, decantarse polo tipo de sustentabilidade polo que apostamos.
Nós témolo claro de forma meridiana; o noso conxunto de coñecementos, crenzas en costumes sustentables falan de educación cooperativa e crítica, integrando participación, comunidade, afecto e corresponsabilidade; falan de alimentos locais, ecolóxicos e de tempada, cultivados dignamente polas agricultoras e agricultores que coidan do territorio e a súa biodiversidade; falan de transporte colectivo, de vivenda digna e urbanismo responsable e adaptado ao territorio; falan de reutilización e redución de residuos; falan de dereito a un aire limpo e sen ruído; falan de enerxías renovables e produción descentralizada; falan de equidade, de conciliación e de coidados; falan, en resumidas contas, de valorar o que respecta e adáptase á biosfera e os seus ciclos, o que contribúe a unha vida digna e feliz das comunidades.
Educación para o desenvolvemento...
cooperación cara unha ciudadanía global
Partimos da definición de InteRed que entende a Educación para o Desenvolvemento e a cidadanía Global como un proceso socio-educativo continuado que promove unha cidadanía global crítica, responsable e comprometida, a nivel persoal e colectivo, coa transformación da realidade local e global para construír un mundo máis xusto, máis equitativo e máis respectuoso coa diversidade e co medio ambiente, no que todas as persoas podamos desenvolvernos libre e satisfactoriamente.
“… é un proceso…” A idea de proceso indica que se trata dun traballo permanente no tempo, a curto, medio e longo prazo. Coa idea de proceso resáltase tamén a importancia que ten a práctica educativa liberadora como parte da aprendizaxe.
“… socio-educativo…” Un exercicio crítico de lectura da realidade que nos leva ao compromiso social coa realidade mesma que analizamos. Neste exercicio crítico de lectura e análise da realidade encamiñado ao compromiso coa mesma é onde nos imos facendo persoas responsables e responsabilizadas que, como adoitaba repetir Ignacio Ellacuría, “fanse cargo” da realidade e que “cargan con ela”.
“… cidadanía global crítica, responsable…” O termo cidadanía fai referencia a suxeitos de dereitos, con criterios de análise crítica e construtiva; persoas empoderadas, que entenden a solidariedade como corresponsabilidade. Vandana Shiva apuntaba no seu libro Manifesto para unha democracia da terra: “todos somos membros da familia da terra e estamos interconectados a través da fráxil rede da vida do planeta”. Isto esixe de todas e todos unha conciencia planetaria na que promover a vida e a sustentabilidade da mesma convértase nun obxectivo colectivo. A cidadanía global implica o empoderamiento e a inclusión de todas as persoas para unha verdadeira participación na promoción da xustiza e a loita contra a pobreza.